De kiezer is duidelijk geweest. Het is nu tijd voor echte oplossingen voor Nederland. Wat de VVD betreft is dat met een centrumrechts kabinet. Wij staat klaar om daar aan te bouwen!
In het debat benadrukte Dilan Yeşilgöz-Zegerius dat de VVD de inzet van de verkenner waardeert, maar waakt voor tijdrovende tussenstappen. Nederland heeft geen tijd te verliezen, het is tijd om te bouwen aan een kabinet dat levert in het kiezersbelang.
Het gesproken woord geldt.
De verkiezingen liggen achter ons. Miljoenen Nederlanders zijn naar de stembus gegaan.
Met hoop, met zorg, maar bovenal met de wens dat er nu snel een stabiel kabinet komt dat aan de slag gaat met oplossingen. Langs deze weg nogmaals dank aan alle VVD stemmers die ons het vertrouwen gaven. En natuurlijk nogmaals mijn felicitaties aan de winnaars van deze verkiezingen, D66, CDA, JA21, FVD en 50plus. Ook feliciteer ik de heer Klaver met zijn nieuwe rol als leider van GL-PvdA.
De kiezer heeft ons allen, hier in de Tweede Kamer, het vertrouwen gegeven. Het vertrouwen dat we meenden wat we beloofden tijdens de campagne, en het vertrouwen dat ons land sterk genoeg is om vooruit te gaan.
En veel Nederlanders zijn heel duidelijk geweest over wat voor koers zij voor Nederland willen:
- Een sterke economie waarin werken loont en ondernemers weer zuurstof hebben om te ondernemen.
- Een sterke defensie, zodat we zelf kunnen opkomen voor de veiligheid van Nederlanders.
- Rust en ruimte in je portemonnee, zodat wie hard werkt, of hard gewerkt heeft, ook iets overhoudt.
- Een strenger asielbeleid, zodat we zelf bepalen wie ons land in komt.
- Een stevig integratiebeleid, zodat we echt opkomen voor onze liberale vrijheden.
- Gezonde overheidsfinanciën, zonder schulden vooruit te schuiven of bang te zijn voor noodzakelijke hervormingen.
- Een kleine en compacte overheid die de mensen dient, in plaats van in de weg zit.
Daar hoort een stevig en stabiel kabinet bij van partijen die op deze punten echt gaan leveren. De VVD staat klaar om hieraan bij te dragen, wat ons betreft zouden wij vandaag al beginnen met onderhandelen over zo’n kabinet met deze inhoudelijke koers.
Dat kan wat ons betreft het beste met partijen die elkaar vinden in een centrumrechts kabinet. Omdat dat de beste basis biedt voor een sterke samenwerking met echte oplossingen.
Dat is ook precies het midden van deze Kamer en daarmee een uitstekende representatie van het midden van Nederland. Dat is niet alleen getalsmatig, maar dus ook inhoudelijk.
Doen alsof deze keuze van de kiezer, de stem van de kiezer, weinig waard zou zijn nadat de stembureaus gesloten zijn, helpt het vertrouwen in de politiek, dat al ongekend laag is, niet. Het is dus aan ons allen om niet in ons eigen belang of partijbelang te handelen, maar juist in het kiezersbelang.
Dat is precies waar wij als VVD recht aan proberen te doen. Staan voor ons woord. Het staat een ieder vrij dat een goede lijn of een minder goede lijn te vinden, al moet ik zeggen dat de agressiviteit van sommigen om er voor te zorgen dat we ons woord breken richting de kiezer, tot en met een doodswens in een krant door een columnist aan mijzelf als leider van mijn partij, nieuwe dieptepunten aanboren.
Tegen een ieder met dergelijke sterke emoties zou ik willen zeggen: wees kalm. Er zijn meerdere manieren om een kabinet te vormen. De VVD is helder voor welke variant wij staan, niets meer en niets minder. En dat had en heeft voor ons, zoals eerder gezegd, alles te maken met de inhoudelijke koers van het land en onze belofte aan de kiezer.
Voorzitter,
Het liberalisme heeft in Nederland gewonnen, omdat het past bij wie wij als volk zijn. Een volk dat vrijheid waardeert, maar ook verantwoordelijkheid neemt. Dat gelooft in de kracht van eigen keuzes, maar weet dat vrijheid past echt overeind kan blijven staan, als die wordt beschermd.
We zijn geen land dat wacht op anderen. We zijn een land dat opstaat, dat werkt, dat bouwt.
Laten we de opdracht van de kiezer dus serieus nemen en aan de slag gaan. Ik ben blij dat onze ministers in het demissionaire kabinet niet stil zitten, zo kunnen we hopelijk binnenkort al stemmen over de belangrijke asielwetten.
Maar er moet natuurlijk wel snel een nieuw kabinet komen. Ik dank de heer Koolmees voor zijn tijd en zijn inzet als verkenner. Hij adviseert ons vandaag een tussenstap. Daar heb ik enkele vragen over.
Het samen schrijven van twee partijen aan een stuk wordt meestal als oplossing gezien als twee partijen samen moeten werken, maar inhoudelijk erg uit elkaar liggen. Daar is nu geen sprake van. D66 en CDA zijn het op heel veel punten al met elkaar eens. Op meeste van deze punten hebben ze ook nog eens hele sterke raakvlakken met GLPvdA, zoals we tijdens de campagne al hebben gezien.
Dus wat voor nieuws verwacht de verkenner van deze stap, vraag ik via de voorzitter.
Als er toch een schrijfopdracht plaats moest vinden, was het wat de VVD betreft logischer geweest als D66 als winnaar van de verkiezingen deze exercitie alleen had gedaan. Wij hadden er alle vertrouwen in gehad dat de heer Jetten los van zijn eigen verkiezingsprogramma partijen bij elkaar had kunnen brengen. Als de verkenner het opportuun vindt dat meerdere partijen schrijven, dan was het logischer dat D66 en JA21 samen hadden geschreven en anders D66, CDA en VVD. Deze varianten hebben wij ook aanbevolen en onze hulp aangeboden.
De vraag komt dan op wat de reden is voor deze specifieke tussenstap? Is dit, ongetwijfeld onbedoeld, maar dan toch de opbouw naar een links kabinet? Dat zal dan zonder de VVD zijn, maar ook dat is natuurlijk wel een optie. Liever nu duidelijkheid, en aan de slag met de bouw van dat kabinet, dan straks maanden verloren tijd, zou ik zeggen.
Tenslotte geeft de verkenner aan dat het aspect van de Eerste Kamer meegewogen moet worden. Een meerderheid in de EK zou inderdaad goed zijn, we willen natuurlijk snel aan de slag met concrete wetgeving.
Echter, praktisch had geen enkel kabinet een meerderheid in de EK sinds de verkiezingen van 2010. En binnen anderhalf jaar hebben we straks een nieuwe samentelling van het Senaat. Waarom is het dan net in deze verkiezingen een factor van doorslaggevende betekenis, volgens de verkenner?
Wij waarderen de poging van de verkenner om beweging in het geheel te krijgen. En we waarderen het zeer dat men nu wil overgaan op de inhoud. Dat wil de VVD ook. Liever vandaag dan morgen. Wij hopen dat deze tussenfase niet drie weken hoeft te duren en wij staan paraat mocht u ons nodig hebben.
De kiezer heeft immers haar werk gedaan. Nu is het echt onze beurt.
