Mensen werken hard, leven zuinig en sparen met een duidelijk doel: hun gezin zekerheid geven en de volgende generatie vooruit helpen. Het afbetalen van een huis, het opbouwen van een klein spaarsaldo of het laten groeien van een familiebedrijf is vaak het resultaat van jaren van zorgvuldige keuzes.
Juist daarom voelt erfbelasting wrang. Over datzelfde vermogen is al eerder belasting betaald: over inkomen, bezit, sparen en consumptie. En toch moet de overheid opnieuw een deel afromen zodra ouders iets nalaten. Voor veel mensen voelt dat onrechtvaardig: wie verantwoord omgaat met geld en iets nalaat voor de kinderen, wordt gestraft met een extra financiële last.
Neem een gezin dat jarenlang zuinig leeft om hun huis af te betalen. Iedere spaarcent is bewust ingezet, aankopen en bestedingen zijn niet gedaan of uitgesteld met het oog op zekerheid. Ze hebben belasting betaald over hun inkomen, premies afgedragen en hun spaargeld verstandig belegd. En dan, bij het doorgeven van hun huis, moeten hun kinderen erfbelasting betalen. Verstandig financieel gedrag wordt zo een last in plaats van een beloning. Je kan het geld beter opmaken, dan doorgeven. Dat is niet alleen frustrerend, het ontmoedigt ook het zorgvuldig opbouwen en doorgeven van vermogen.
Mensen werken, nemen verantwoordelijkheid, nemen risico’s, zetten ondernemingen op en sparen voor hun gezin. Vermogen ontstaat meestal door eigen inzet, keuzes en soms offers. Het is niet per definitie een bron van ongelijkheid. Hard werken, spaarzaamheid en verstandige financiële beslissingen verdienen erkenning, niet straf.
Tegenstanders van deze visie wijzen op het belang van kansengelijkheid. Dat is begrijpelijk, maar erfbelasting is vaak niet het juiste middel. Meer dan zestig procent van de erfenissen bestaat uit de eigen woning – een afbetaald huis van middeninkomensgezin, hardwerkende gezinnen die hun hele leven in de bouw, het onderwijs, de zorg of op kantoor hebben gewerkt. Juist deze gezinnen die de ruggengraat van onze economie vormen, die al zoveel bijdragen en belasting betalen worden getroffen, terwijl de gedachte bestaat dat erfbelasting vooral de rijken raakt.
Onder het pleidooi voor een hogere erfbelasting ligt de gedachte dat Nederland een verschrikkelijk ongelijk land is, maar dat is niet waar. Nederland hoort al tot de meest genivelleerde landen van Europa qua inkomens, en als pensioengeld wordt meegeteld hoort Nederland ook met vermogensongelijkheid tot de Europese middenmoot. De erfbelasting, oplopend tot 40%, is een klein radartje, en levert 30x minder op als de inkomstenbelasting.
Echte kansengelijkheid ontstaat op andere plekken: in goed onderwijs, een sterke arbeidsmarkt en ruimte voor ondernemerschap. Daar krijgen talent en inzet de beloning die ze verdienen, ongeacht de startpositie. Investeren in opleidingen, stimulerende werkplekken en ondernemerschap biedt langdurige voordelen en vermindert sociale ongelijkheid effectiever dan erfbelasting ooit kan.
Erfbelasting raakt vaak juist degenen die verantwoordelijk en spaarzaam zijn geweest. Door vermogen af te romen, ontmoedigt de overheid financiële zorg en het doorgeven van zekerheid aan de volgende generatie. Wie iets nalaat aan kinderen, doet dat uit verantwoordelijkheid, niet uit luxe. Zulke keuzes maken de samenleving sterker, niet zwakker.
De VVD vindt daarom dat gezinnen niet zwaarder belast mogen worden over hun zorgvuldig opgebouwd vermogen. In plaats van hogere belastingen, pleiten wij voor lagere tarieven en hogere vrijstellingen. Zo worden financiële verantwoordelijkheid en zorg voor de volgende generatie beloond, en ontstaat er vertrouwen, stabiliteit en echte kansen voor iedereen.
