Procedure Gemeenteraadsverkiezingen 2026
Op deze pagina delen we alle relevante informatie over de procedure voor de Gemeenteraadsverkiezingen in 2026. We delen hier onder andere de informatie uit het tijdschema en de procedure naar aanleiding van de AV op 30 november 2024. Daarnaast delen we hier belangrijke informatie over de campagne voorbereidingen, zoals de tijdlijn, de huisstijl, en het beschikbare materiaal. Deze Q&A is een levend document en zal aangepast worden zodra we meer informatie hebben.
Algemene Ledenvergaderingen (ALV’s)
ALV | Inhoud | Periode |
ALV-1 | Vaststellen van het Kaderstellend Advies | Uiterlijk juni 2025 |
ALV-2 | Vaststellen definitieve groslijst en verkiezingsprogramma | Uiterlijk november 2025 |
ALV-3 | Vaststellen definitieve advieslijst | Uiterlijk december 2025 |
Dag der Kandidaatstelling | Inleveren kandidatenlijst en overige stukken | 2 februari 2026 |
Dag van stemming | Verkiezingen | 18 maart 2026 |
Campagne
Wat is de planning voor de voorbereidingen van de campagne?
Mei / juni 2025
In het voorjaar van 2025 gaan we het land in met roadshows. Hier zullen we de campagneplannen en best practices delen.
Oktober / November 2025
In het najaar organiseren we de campagneleidersdag, ook voor de lijsttrekkers.
1 december 2025
Op 1 december stellen we de slogans, posters, flyers, en social media content beschikbaar in de campagne hub.
Komt er een nieuwe huisstijl?
We ontwikkelen in principe geen nieuwe huisstijl. We houden voornamelijk de huidige huisstijl aan. Er wordt wel gekeken of er kleine aanpassingen en updates mogelijk zijn.
Waar en wanneer vind ik de materialen voor de campagne?
We delen al het beschikbare materiaal, content, en templates in de campagne hub. Er is geen webshop beschikbaar om kant en klaar materiaal te bestellen. Het materiaal kan opgemaakt en aangepast worden in de hub, waarna het zelf aangeleverd en besteld dient te worden, bijvoorbeeld in samenwerking met jouw regio of andere lokale netwerken.
Kandidaten
Hoe kan ik mij kandideren?
Om je te kandideren voor de gemeenteraadsverkiezingen, moet je eerst voorgedragen worden of jezelf melden bij het netwerkbestuur. Dit moet vóór 1 oktober 2025 gebeuren. Na je voordracht vul je een kandidaatstellingsformulier in. Daarna voert het netwerkbestuur een gesprek met je, waarin ze niet alleen je ingevulde formulier bespreken, maar ook aandacht besteden aan je geschiktheid als raadslid. Op basis van deze informatie beslist het bestuur of je op de groslijst wordt geplaatst, waarmee je een stap dichter bij een plek op de kandidatenlijst komt.
Tot wanneer kunnen voorlopige kandidaten voorgedragen worden?
De deadline voor het voordragen van kandidaten is 1 oktober 2025. Dit maakt het bestuur van het lokaal netwerk bekend direct na ALV-1. Tijdens ALV-2 wordt de definitieve groslijst vastgesteld, de leden kunnen tijdens deze ALV nog wel kandidaten op de groslijst opnemen die van tevoren niet aan het bestuur zijn gemeld.
Wat houdt een kandidaatstellingsgesprek in?
Een kandidaatstellingsgesprek is een onderdeel van de selectieprocedure waarbij het netwerkbestuur gesprekken voert met alle voorlopige kandidaten. Tijdens deze gesprekken wordt bijzondere aandacht besteed aan integriteit. Het ingevulde kandidaatstellingsformulier, inclusief de Vragenlijst Integriteit, wordt besproken. Ook vraagt het netwerkbestuur nadrukkelijk of er zaken zijn die het functioneren van de kandidaat als raadslid kunnen beïnvloeden en die het bestuur moet weten. Indien tijdens het gesprek zaken naar voren komen die schadelijk kunnen zijn voor de partij, kan het netwerkbestuur de kandidaat verzoeken zich terug te trekken.
Moeten de gesprekken ook gevoerd worden met zittende raadsleden?
Ja, zittende raadsleden moeten ook een kandidaatstellingsgesprek voeren. Zij doorlopen dezelfde procedure als nieuwe kandidaten, wat betekent dat ze dezelfde verplichtingen hebben, zoals het invullen van het kandidaatstellingsformulier en het voeren van een gesprek met het netwerkbestuur.
Wat is de rol van een kandidaatstellingscommissie?
Het netwerkbestuur kan een kandidaatstellingscommissie aanstellen om het bestuur te adviseren over de selectie en rangschikking van kandidaten. Leden van deze commissie mogen zelf niet als kandidaat op de lijst staan.
Wat gebeurt er als een kandidaat zich wil terugtrekken na plaatsing op de kandidatenlijst?
Indien een kandidaat zich na plaatsing op de lijst wil terugtrekken, dient hij of zij dit schriftelijk kenbaar te maken aan het netwerkbestuur. Het netwerkbestuur raadpleegt via een formulier of de kandidaten hun plaats accepteren, hier dienen de kandidaten binnen een week op te reageren. Het bestuur regelt vervolgens indien nodig de aanpassing van de lijst, alle kandidaten onder de terugtrekkende kandidaat schuiven een plekje naar boven.
Verkiezingsprogramma
Hoe werkt de procedure voor het vaststellen verkiezingsprogramma?
Het netwerkbestuur stelt een concept op, vaak met behulp van een commissie, aan de hand van de gepubliceerde leidraad. Dit concept wordt naar de leden gestuurd vóór ALV-2. Leden hebben daarna de mogelijkheid om amendementen in te dienen op het concept. Dit kan voorafgaand of tijdens ALV-2. Tijdens ALV-2 worden het concept-verkiezingsprogramma en de ingediende amendementen besproken. Over de amendementen wordt gestemd, en een gewone meerderheid is vereist om deze aan te nemen. Na het bespreken en verwerken van eventuele amendementen wordt het verkiezingsprogramma definitief vastgesteld.
Hoe wordt het concept-verkiezingsprogramma opgesteld?
Het concept-verkiezingsprogramma wordt opgesteld door het bestuur van het lokale netwerk. Hierbij maakt bestuur gebruik van de leidraad voor het verkiezingsprogramma. Daarnaast kan het bestuur ervoor kiezen om een commissie aan te wijzen die specifiek belast is met het opstellen van het concept-verkiezingsprogramma.
Hoe kan het amenderen geregeld worden?
Het amenderen van het concept-verkiezingsprogramma kan op verschillende manieren worden geregeld. Het netwerkbestuur kan ervoor kiezen om: 1) leden voorafgaand aan de ALV amendementen te laten indienen, via bijvoorbeeld een Google Forms, 2) de mogelijkheid te bieden om amendementen tijdens de vergadering in te dienen of 3) een tussenvariant, waarbij zoveel mogelijk amendementen vooraf worden ingediend, maar er ook tijdens de vergadering nog amendementen kunnen worden voorgesteld.
Organisatie
Hoe kunnen ALV’s georganiseerd worden als er meerdere gemeenten in mijn lokale netwerk liggen?
Als er meerdere gemeenten in je lokale netwerk liggen, zijn er drie manieren om de ALV’s te organiseren:
- Afzonderlijke ALV’s op verschillende dagen: Alleen de leden die in de desbetreffende gemeente wonen, worden uitgenodigd en hebben stemrecht voor het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst van die gemeente.
- Afzonderlijke ALV’s op dezelfde dag: De ALV’s worden achter elkaar gehouden, de leden van de desbetreffende gemeente worden uitgenodigd voor verschillende momenten en hebben stemrecht.
- Eén gecombineerde ALV: Het netwerkbestuur kan ook kiezen voor één ALV waarbij de verkiezingsprogramma’s en kandidatenlijsten van verschillende gemeenten als aparte agendapunten worden behandeld. Hierbij stemmen de leden per gemeente tijdens de betreffende agendapunten. Dit kan worden georganiseerd door bijvoorbeeld met verschillende kleuren stembriefjes te werken.
Wat is de rol van een coördinator?
In een netwerk met meerdere gemeentes, moet een coördinator per gemeente worden aangewezen die de secretaris ondersteunt. Bepaalde uitvoerende en secretariële taken kunnen namelijk alleen worden uitgevoerd door iemand die woonachtig is in de betreffende gemeente. Zo kan de netwerksecretaris bijvoorbeeld niet voor iedere inliggende gemeente de benodigde formulieren inleveren en dient een aangewezen coördinator per gemeente dit te doen.
Lijsttrekker en lijstduwer
We willen de lijsttrekker afzonderlijk aanwijzen. Hoe en wanneer moeten we de leden informeren?
Als de lijsttrekker afzonderlijk wordt aangewezen, moet dit eerst worden opgenomen in het Kaderstellend Advies, dat tijdens ALV-1 wordt vastgesteld. Vervolgens moet het netwerkbestuur de kandidaat-lijsttrekker minimaal vier weken vóór ALV-2 bekendmaken aan de leden. Hierbij moet ook vermeld worden dat tegenkandidaten zich kunnen aanmelden. Deze tegenkandidaten hebben tot twee weken na de bekendmaking de tijd om zich aan te melden, wat uiterlijk twee weken voor ALV-2 moet gebeuren.
Wanneer moeten de leden op de hoogte worden gesteld van de voorgedragen lijsttrekker?
De leden moeten minimaal vier weken vóór ALV-2 worden geïnformeerd over de voorgedragen lijsttrekker. Tegelijkertijd moet worden vermeld dat tegenkandidaten zich kunnen aanmelden, en zij hebben tot twee weken na de bekendmaking van de lijsttrekker de tijd om dit te doen.
Hoe wordt er omgegaan met tegenkandidaten voor de lijsttrekker?
Tegenkandidaten voor de lijsttrekker kunnen zich aanmelden tot twee weken na de bekendmaking van de voorgedragen lijsttrekker. Als er tegenkandidaten zijn, wordt dit tijdens ALV-2 besproken en vindt er een stemming plaats.
Meer informatie
Heb je nog vragen of onduidelijkheden die niet in de bovenstaande Q&A worden beantwoord? Neem dan gerust contact op met de regiosecretaris of de afdeling Bestuurlijke- en Juridische Zaken van het Algemeen Secretariaat via [email protected].